Theo thống kê của Bảo hiểm xã hội tỉnh Quảng Bình, tính đến ngày 31/7/2017 có 863 đơn vị, doanh nghiệp nợ BHXH từ 3 tháng trở lên, với tổng số tiền trên 119 tỷ đồng, trong đó: nhóm các đơn vị mất tích, ngừng hoạt động là 118 đơn vị, với số tiền nợ 21.575.069.843đ; nhóm các đơn vị Vinashin là 02 đơn vị, với số tiền nợ 4.674.037.816đ; nhóm các đơn vị BHXH đã tiến hành khởi kiện trước năm 2016 gồm 73 đơn vị, với số tiền nợ 70.285.147.066đ; số đơn vị còn lại là 670 đơn vị, với số tiền nợ là 23.035.697.521đ. Có những Doanh nghiệp nợ Bảo hiểm xã hội đến thời điểm cơ quan Bảo hiểm xã hội tỉnh Quảng Bình lập gửi Hồ sơ sang tổ chức Công đoàn để khởi kiện nhiều tỷ đồng, như:  Công ty CP Hoá chất & Cao su COSEVCO nợ  hơn 2,1 tỷ đồng;  Công ty CP Tập đoàn Trường Sơn hơn 1,7 tỷ đồng;  Công ty CP Sản xuất Vật liệu công trình 405 hơn 1 tỷ đồng; Công ty TNHH Đức Vinh nợ hơn 750 triệu đồng; Công ty TNHH Anh Trang hơn 781 triệu đồng...

Nguyên nhân nợ đọng Bảo hiểm xã hội là một số doanh nghiệp không có khả năng đóng BHXH vì tình hình sản xuất, kinh doanh, tiêu thụ hàng hóa của doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn, khó thực hiện đúng quy định của Luật BHXH đối với NLĐ; một số doanh nghiệp không đủ điều kiện hoặc ngại làm hồ sơ vay ngân hàng nên chấp nhận chịu phạt để tận dụng nguồn vốn này phục vụ sản xuất, kinh doanh; đặc biệt một số doanh nghiệp mặc dù đã trích thu của người lao động nhưng lại cố tình không đóng BHXH ... Bên cạnh các doanh nghiệp hoạt động sản xuất kinh doanh nợ BHXH với số tiền lớn, thì một số cơ quan, đơn vị thuộc khối hành chính sự nghiệp (như trường học, HĐND, UBND xã… ) cũng nợ BHXH từ hai tháng trở lên, với tổng số tiền lên đến trăm triệu đồng.

Thời gian qua, Cơ quan Bảo hiểm xã hội tỉnh đã chỉ đạo quyết liệt BHXH cấp huyện thực hiện đôn đốc thu, giảm nợ đọng; báo cáo tình trạng nợ đọng với cấp ủy và chính quyền địa phương biết để có giải pháp chỉ đạo đóng nộp bảo hiểm. Tích cực phối hợp với các cơ quan, ban, ngành chức năng như: Cục Thuế, Sở Lao động thương binh & Xã hội, Liên đoàn Lao động tỉnh trong việc kiểm tra, thanh tra, vận động, yêu cầu các đơn vị nợ BHXH thực hiện nghĩa vụ theo quy định của pháp luật. Bảo hiểm xã hội tỉnh đã chuyển cho Liên đoàn Lao động tỉnh 117 hồ sơ (có 08 đơn vị gửi lần 2 vào tháng 5/2017) đề nghị khởi kiện ra Tòa án với tổng số tiền nợ là 21.312 triệu đồng.

 Để đảm bảo quyền, lợi ích hợp pháp của người lao động, Liên đoàn Lao động tỉnh đã tập trung chỉ đạo Liên đoàn Lao động các huyện, thị xã, thành phố đẩy mạnh công tác tuyên truyền đến người lao động, người sử dụng lao động về việc tham gia BHXH, BHYT, BHTN; tuyên truyền quyền lợi, nghĩa vụ của cả người sử dụng lao động, người lao động về thực hiện chính sách BHXH, BHYT, BHTN. Đặc biệt, tổ chức đối thoại với người sử dụng lao động, phối hợp với cơ quan BHXH cùng cấp tiến hành các bước đôn đốc thu nợ (điện thoại, gửi Công văn lần 1 lần 2; cử cán bộ trực tiếp đến làm việc với đơn vị…)  nhằm yêu cầu người sử dụng lao động thực hiện nghĩa vụ. Theo đó, đó đã có 72 đơn vị thực hiện trả nợ với số tiền trên 9,9 tỷ đồng (trong đó có 54 đơn vị trả hết số nợ, 18 đơn vị trả một phần), đạt tỷ lệ 46,6%. Còn 45 đơn vị, với số tiền nợ trên 11 tỷ đồng vẫn chưa thực hiện nghĩa vụ.

Quỹ BHXH là nguồn tài chính chủ yếu để chăm lo và ổn định đời sống cho NLĐ cả khi lao động và khi hết tuổi lao động. Việc nợ đọng BHXH của các đơn vị, doanh nghiệp đã làm ảnh hưởng lớn đến quyền lợi được hưởng các chế độ BHXH của người lao động. Để đảm bảo quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động khi ốm đau, thai sản, bệnh nghề nghiệp, tai nạn lao động, hưu trí và tử tuất..., thiết nghĩ, bên cạnh việc tham mưu cho Tỉnh uỷ, Uỷ ban nhân dân tỉnh trong việc chỉ đạo thực hiện tốt các giải pháp thu hồi nợ BHXH; tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền phổ biến, chính sách BHXH, BHYT, BHTN, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra thì cần có các biện pháp xử lý thật nghiêm, đồng thời công khai danh sách những đơn vị, doanh nghiệp cố tình chây ỳ, nợ đọng tiền BHXH trên các phương tiện thông tin đại chúng.

Quang Công